28 Haziran 1945 • Türkiye
Türkan Şoray, sinema oyuncusu. Türk Sineması'nın Sultan'ı olarak bilinen Şoray, unutulmaz filmlerde oynamıştır.
Türkan Şoray 28 Haziran 1945'te İstanbul'da doğdu. Babası Halit Şoray Devlet Demiryolları'nda memur, annesi Meliha Şoray ev hanımıydı. Maddi imkanların kısıtlı olduğu bir ailede dünyaya geldi. Nazan ve Figen adında kız kardeşleri vardır, babasının ikinci evliliğinden doğan Oktay Şoray adlı üvey kardeşi 1996'da, 34 yaşında intihar etmiştir.
Öğrenimine Rami Taş Mektebi'nde başladı, fakat sürekli mahalle değiştirdiklerinden 1956'da Feriköy İlkokulu'nda bitirdi. 1954'te anne ve babası boşanınca kardeşleriyle birlikte annesiyle yaşamaya devam etti. Karagümrük Sarmaşık Sokak'a taşındılar. Burada ev sahiplerinin kızı Emel Yıldız'la tanışması sonrasında 15 yaşında bir film setine giderek Yeşilçam'a adım atar. Yıldız'ın başrolünde oynaması planlanan Köyde Bir Kız Sevdim filminin setinde otururken Türker İnanoğlu'nun dikkatini çeker. Ardından başrol Şoray'a gider ve 1960 yapımı bu filmle kariyeri başlar. Bu filmin ardından yeni yeni tekliflerle birlikte dönemin ünlü jönlerinin yanında başroller almaya başlar. 1961'de 'Sinema' dergisine kapak olur. Ardından Artist, Büyük Gazete ve Ses dergilerine de çıkmasıyla şöhreti pekişir. Bu durum, aldığı rollerin de farklı karakterler taşıması sonucunu doğurur. 1962 yapımı Acı Hayat, Türkan Şoray’ın sinema kariyerinin önemli bir kilometre taşıdır, Ayhan Işık ile başrolü paylaştığı bu filmdeki rolü diğerlerine göre daha gerçekçi bir karakter çizmiştir. 1964’te 1. Antalya Film Festivali'nde En İyi Kadın Oyuncu ödülünü aldı. 1960'lı yılların Fatma Girik, Filiz Akın ve Hülya Koçyiğit ile birlikte en büyük yıldızları arasına girmiştir. Eylül 1962'de bir film setinde iş adamı Rüçhan Adlı (1923-1995) ile tanıştı. Kendisinden 23 yaş büyük Adlı ile 20 yıl boyunca aralıklarla ilişki yaşadı. Bu ilişki esnasında Adlı'nın Şoray'a "sultanım" diye hitap etmesi, sanatçının "Sultan" lakabını almasına yol açtı. Bu yıllarda popülaritesinin son derece yüksek olan Türkan Şoray'ın filmleri, gişede büyük başarılar kazandığı için o yıllara göre oldukça kapsamlı ve ağır kurallarını yapımcı şirketlere kabul ettirebilmiştir. 1960'ların sonunda Vesikalı Yarim, Artık Sevmeyeceğim, Fosforlu Cevriyem gibi filmlerde oynadı.
1970'li yıllarda da geniş yelpazeli filmlerde rol almayı sürdürdü. Dramatik öyküsüyle unutulmazlar arasına giren 1972 yapımı Dönüş filmiyle ilk kez yönetmenlik deneyimi yaşadı. Birçok ünlü jönle defalarca çalışmış olsa da, en sevilen ortaklığı, Kadir İnanır'la olanıdır. 70'lerin ortalarından itibaren Devlerin Aşkı, Bodrum Hakimi, Dila Hanım ve Cevriyem gibi filmlerde İnanır'la ikili olmuş ve birlikte çalışmaları yine çok beğenilmiştir. 1978 yılı, Şoray'ın en çok hatırlanan 2 filminin çıktığı yıl olmuştur. Yine Kadir İnanır'la başrolü paylaştığı, Cengiz Aytmatov uyarlaması Selvi Boylum Al Yazmalım ile Bulut Aras ile oynadığı Sultan bu yıl izleyicilerle buluşmuştur. 1980'lerde daha çok Mine filminde tanıştığı ve 1987'ye dek eşi olan Cihan Ünal ile çalışmalar yapmış, Seni Kalbime Gömdüm, Seni Seviyorum, Bir Sevgi İstiyorum, Körebe gibi filmlerde oynamıştır.
1990'larda sinema dünyasından biraz uzaklaşmış, 1993 yapımı Zülfü Livaneli filmi Şahmaran ve 1997 yapımı Nihavend Mucize dışında fazla filmde oynamamıştır. Ancak bu kez televizyon dizilerindeki rolleriyle kendini yeniden hatırlatmıştır. 1999'da başlayıp 2 sezon süren İkinci Bahar dizisinde Şener Şen ile, sonra gelen komedi dizisi Tatlı Hayat'ta ise Haluk Bilginer'le başrolde oynamıştır. 2003 yapımı Gönderilmemiş Mektuplar ile uzun yıllar sonra yeniden Kadir İnanır'la birlikte kamera karşısına geçmiş, 2007'de eski eşi Cihan Ünal ile Aşk Yeniden dizisinde tekrar bir araya gelmiştir. 2012'de TRT dizisi Bir Zamanlar Osmanlı: Kıyam'da Hatice Sultan'ı canlandırmıştır. 2015 yılında çektiği Uzaklarda Arama filmiyle yönetmen koltuğuna neredeyse 35 yıl sonra dönüş yapmıştır.
Rüçhan Adlı'yla ilişkisinin bitmesinin ardından 1983'te Cihan Ünal ile evlenen Şoray'ın bu birliktelikten 1984 doğumlu Yağmur Ünal adlı bir kızı olmuştur. 1987'de boşanmışlardır.
Türkan Şoray'ın şöhretinin zirvesinde olduğu zamanlarda, Rüçhan Adlı'nın da etkisiyle koyduğu kurallar, sonraki yıllarda Şoray Kanunları adını almıştır, bu kanunlar şu şekildedir: 1) Türkan Şoray film senaryolarını film çekim tarihinden en az bir ay önce beğenir. 2) Türkan Şoray, senaryoyu beğenmediği takdirde yeni senaryo verilecektir. 3) Her senaryoda beğendi mutabakatı şarttır. 4) Filmde öpüşme ve açık sahneler olmayacaktır. 5) Filmdeki modern giysiler Türkan Şoray’a, tarihsel olanlar ise şirkete aittir. 6) Film çekimi İstanbul dahili olup Türkan Şoray İstanbul dışına çıkamaz. 7) Çalışma saatleri sabah 8 ile akşam 19 arasıdır. 8) Pazar günleri Türkan Şoray çalışmaz. 9) Türkan Şoray adı jenerik, afiş, ilan ve sinema fenerlerinde başta ve tek olarak yazılacaktır. 10) Filmin her oynadığı yerde 9. madde uygulanacaktır. 11) Filmlerin seslendirilmesinde Türkan Şoray'ın sesi için kendi mutabakatı şarttır. 12) Şirket filmi kendi hesabına çeker. Eğer başka şirketle ortak yapıma gidilirse Türkan Şoray’ın mutabakatı şarttır. 13) Film renkli ise Türkan Şoray'ın mutabakatı ile çekim günleri uzayabilir. 14) Çekilecek filmin rejisörü ve baş erkek oyuncusu için Türkan Soray'ın mutabakatı şarttır. 15) Bu şartlara riayet etmeyen film şirketi 100 bin lira ödemeyi taahhüt eder. 16) İhtilaf vukuunda merci mahkemeleri, İstanbul mahkemeleridir. 17) Türkan Şoray şirketlerden film başına 60 bin lira alır. 18) Türkan Şoray mecburi gecikmeleri 10 günden fazla beklemez.
