Sidney Lumet

Sidney Arthur Lumet (1924-2011) Amerikalı yönetmen. 12 Angry Men, Dog Day Afternoon ve Network gibi başarılı ve kaliteli filmleri yönetmiştir. Polonya Yahudisi oyuncu Baruch Lumet ve Eugenia Lumet'in oğlu olarak Philadelphia'da doğdu. Felicia (1920-1980) adında bir kız kardeşi vardı. İki yaşından beri New York'lu olan Lumet, askere alıdığında 5 yaşından 17 yaşına dek çocuk oyuncu olarak filmlerde rol almıştı. Askerlik dönüşü New York City'de tiyatro ve televizyon yönetmeni olarak kariyerine devam etti ve 1950'lerde, televiyonun altın çağında, çoğu da canlı olarak yayınlanan 250'den fazla şovda yönetmenlik yaptı. Lumet, televizyon ve tiyatrodaki uzun kariyer döneminden sonra 1957'de, '12 Angry Men' adlı mahkeme salonu draması denebilecek muhteşem filmle sinema için yönetmenliğine başladı. Bu film diğer birçok ödül kazanmasının yanında, En İyi Film ve En iyi Yönetmen dahil üç dalda Oscar adayı oldu. 1960'larda The Pawnbroker, The Appointment gibi çok sayıda yüksek profilli filmi yönetti. 1973'te yönettiği Serpico'nun başrolünde Al Pacino oynadı. 1974'te Agatha Christie'nin romanından uyarlanan ve bir kısmı İstanbul'da geçen Doğu Ekspresinde Cinayet filminde çok şöhretli bir oyuncu kadrosuyla çalıştı. 1975 yapımı Dog Day Afternoon'da bir kez daha Al Pacino yer aldı ve kariyerinin en iyi performanslarından birini sergiledi. 1976 yapımı Network'te ise televizyon ve medya sektörüne çok ciddi eleştiriler getiren Lumet, ödül anlamında en büyük başarısına bu yapımla ulaştı. Toplam 10 dalda Oscar adayı olan film, 4 oyunculuk dalının tamamında ödülün sahibi oldu. Sonraki yıllarda The Wiz (1978), The Verdict (1982), Family Business (1989), Night Falls on Manhattan (1997), Strip Search (2004) gibi filmlerle üretken kariyerini sürdürdü. Uzun metrajlı son filmi 2007 yapımı Before Devil Knows You're Dead'de Philip Seymour Hoffman, Ethan Hawke gibi isimler rol aldı. Ayrıca 1996'da yayımlanan Making Movies adlı kitabı çok sayıda baskı yaptı. Vazgeçilmez bir eser haline gelen kitap, bir yönetmenin yazdığı, filmlerin nasıl -bazen de neden- yapıldıklarına dair gizemi en açık, en net ve en iyi şekilde aydınlatan eser olarak kabul gördü. 2011'de Manhattan'da lenfoma nedeniyle hayatını kaybetti. Rita Gam (1949-1955), Gloria Vanderbilt (1956-1963) ve Gail Jones (1963-1978) ile yaptığı ilk 3 evliliği boşanmayla sonuçlandı. 1980'de evlendiği Mary Gimbel'la ise ölümüne dek evli kaldı. 3. evliliğinden Amy (d. 1964) ve Jenny Lumet (d. 1967) adlı 2 kızı olmuştur.